Aulesti'ko Armarria - Escudo de Aulestia

Zortzireun (800) bizilagun, gutzi gora-bera, duen udalerri hau Lea ibai-bidearen erdialdean dagoen haran eslu batean dago kokatuta eta hurrengo tontorrek mugatzen dute: Mendebaldean Iluntzar, Hegoaldean Motrollo eta Ekialdean Bedartzandi. Munitibar eta Lekeitio arteko ertaroko bidearen ardatzean sortutako "uri" lineal interesgarri honek ez du jatorri ezagunik. Ezarpen "tundazioko karta"-ren bermea ez duenez, ez da hiria, baina. bestalde, landa-elizaldea baino hiria da bere tipologian.

Kontzeptuz gotiko-traza izanik, XVI.mendetik aurrera hiri balio handiagoa hartu zuen, eliza eta jauregiek gune publiko adierazgarria osotu baitzuten.

Uriaren jatorria. gutxienez, XIV.mendekoa bada ere. Bizkaiko Jaurerriak XV.mende bukaeran izan zuen pizkunde ekonomikoak seinalatuzuen Aulestiren tinkapena. Bestalde, banderizoen babesleku izan zenez, 1.451an Bizkaiko Aroak sua eman zion. Ahizpa txikietan maratz eta eskuIangileena da. Baita here olagizonek ezagun egin zuten ertaroko industrialena ere.

Bide Monumentala

SAN JUAN BAUTISTA ELIZ.ARTEA (XVI). Saloi plantadun eliza ikusgarria da eta kalitate goreneko kareharri harlanduaz egina dago. Bere barneak Bizkaiko garrantzi eta maila handiko eraikuntza manierista erakusten digu. Bertan, Rokoko erako erretaula nagusia eta sagrarioko kristo "Erromanista" nabarmentzen dira. Baita egun desagertua den San Juan Lepamoztua zeritzon Aulestiko jatorrizko parrokiatik 1.640an lekualdatutako bataiarri eta sagrario bat ere.

MALAXEK0 SAN MARTIN BASELIZA (XV). Arku zorrotza sarbidean eta ertzak harlanduz amaitutako harlanduxka ormak ditu. Antzina ur eta gatzez bedeinkatzen zen ermita honetan.

ZUBEROKO SAN LORENZO BASELIZA (XV). Nahiko arkaikoa eta gotikoa den Kristo Gurutziltzatu batez amaitutako arku ojibala du sarreran. Kanpaidorrerik ez duen arren, teilatuko etxaburuan kanpai txiki bat du zintzilikatua. Ermita barruan kutxa bat eta, elizkizunetarako gauzetan, 1.648.urteko mezaliburu erromanoa gordetzen dira.

AULESTI DORREA. X.rnendean Otxoa Lopez de Aulestiak berreraiki zuen eta gauregungoa XV.mende bukaerakoa da. Azken solairuan kokatzen dira elementu garrantzitsuenak: Iparraldean gainean Aulestiatarren armarria duen leihoa, Mendebaldean arku zorrotzean egindako baoa eta hegoaldean husgune eskarzanoa.

IBAÑEZ DE ALDEKOA JAUREGIA. Bere eraikuntzaren sinpletasunagatik XVI-XVII. mendekotzat hartua, jatorrian Dorretxe zorrotz eta jauritxuraduna zen. Husguneen banaketa simetrikoa duen fatxada nagusia plazara begira dago eta lursail gotikoaren gainean eraikitako etxebizitza hurrenkera jarraitzen duen eraikina da. Bere errenazentista egikerako sarbide nagusi biak gailentzen dira; Bata dobela erradial handidun arku eskarzanoan egina dago, bestea, Ibañez de Aldekoatarren armarria laukian duen puntuerdiko arkuduna da.

ARGIÑENA JAUREGIA (Aulesti jauregia ). Jauregi honek XV. mendean du bere jatorria. XVII. mendean eta baita beranduago ere bizi-baldintzak hobetzekotan burututako berrikuntza ugariak direla medio, jatorrian zuen itxura ezagunezina da. Eraikuntza honen zatirik interesgarriena Erdi Aroko dorre bat gogorarazten duen sarrera puntaduna duen fatxada nagusia da.

Aurreko alde honen leiho eta ate ugariak garai ezberdinetakoak dira; ezkeraldean burdinsare neoklasikoz eraikitako balkoia ikus daiteke; albo batean geziak jaurtikitzeko leiho berezi gotiko bat ere badago.

GOITIKO HORREO ( Narea auzoa ). XVI mendeko horreo hau ez da oso handia, baina berorren izateak, baserrian, biltegi espezializatua behar izateko adina gari ematen zuen uzta bilketa burutzen zela baieztatzen du.

Non jan eta non lo egin

Nekazal turismo bat eta ostatu bat daude. Bertako sukaldaritza oso ezaguna da, tradizionala izateaz gain ekonomikoa ere badelako. Aulesti bera okingintzan eta sagardogintzan artisau ugari duen herria da.

Itzuli

Amoroto'ko armarria - Escudo de Amoroto

Bertan aurkitu diren Historiaurreko aztarnek frogatzen dutenez, Kristo baino milaka urte lehenagotik ere baziren populazio-guneak inguru honetan.

Abitaga leize-zuloan aurkitu diren aztarnak, esate baterako, madalenienseak dira.

Erromatarren Inperioak lurralde honekiko zaletasunik erakutsi ez zuela kontuan hartuta, Amoroton leinu-taldeak bizi zirela uste da, eta beren jarduera nagusia abeltzaintza izango zela.

Iturrizak "Historia de Vizcaya" deituriko lanean, Amorotoko herriari Amoredo deitzen zitzaiola aipatzen du.

Itxuraz, X-XI mendeetan finkatu zen bertako populazioa.

Aurkitu diren lehenengo datu zehatzak 1325ekoak dira eta horien arabera, Amoroto Lekeitioko Andra Mari Basilikaren luzapena zen, lortzen ziren hamarrenen herena eman behar izaten baitzion. Beraz, XIV. gizaldian Lekeitioren menpeko zen arren, parrokia edukitzeko adina garrantzia behintzat bazuen.

Erdi Aroko hazkunde demografikoak eta indar ekonomikoak independentziaren aldeko irrika piztu zien amorotarrei. Andra Mari Elizatik banantzeko lehen eskaera 1454an egin zuen Amorotok, baina saiakerak saiakera, 1519ra arte ez zuten autonomiarik lortu.

Independentzia lortu aurretik, hala ere, Adan Yarzakoaren menpeko Erret elizate izendatu zuten eta Gaztelako Erresumari 18.000 maraiko zerga ordaindu behar izaten zizkion.

Independentzia lortuta, elizatea lurralde unitate independente gisa eratu eta muga politiko-administratiboak ezarri beharra nagusitu zen. Halaber, politikari berriak agertu ziren.

Aldaketa hauek denak gertatu ziren garaian hierarkia ia feudalean egituratuta zegoen gizartea: zerga eta bereterren sistemari jarraitzen zieten, eta gizartearen gorengo mailan leinu-familiak zeuden (Adan Yarzakoaren leinua zen nagusi Amoroton).

Leinu hauen diru-sarrerak nekazarien eta mendien gaineko eskubidea, Elizatearen hamarrenak eta antzekoak ziren. Horixe zuten botere eta ahalmen ekonomikoaren oinarri, eta krisialdietan ondasunak eskuratzeko aukera ematen zien. Azken eskubide hau dugu gatazka ugariren eta Banderizoen borroken jatorria.

BIDE MONUMENTALA

SAN MARTIN ELIZA. Eliza gotiko-neoklasiokoa da, bere jatorrian XVI. mende hasierako eraikuntza gotiko-errenazentista bitxiaizan zelarik. 1.797an jasan zuen berregite sakonak orain duen egoeran utzi zuen.

Bere barnean San Martinen erretaula naharmentzen da, errena­zimendu klasiko garaiko lana, XVII. mende erdialdeko egur polikromatua. Errenazimenduko garai honi dagozkio garrantzi handieneko arkitektura elementuak.

PLAZAKO MULTZO NEOKLASIKOA, Elizarekin batera, taldeko eral­kuntza esanguratsuena den: UDALETXEA, errenazimenduko diseinu leho­rrekoa eta plazarantz balkoi-miradore ederra duena. Baita ere enparantzan dagoen ABADETXEA baserria, sarbide eta balkoiaren bitartez hin) ardatz hertikaletan eta Iau horizontaletan simetria mantentzen duen XIX. mendeko eraikin tipikoki neoklasikoa dugu, arkupea galdu duelarik.

Aldekoa baserria - Caserio Aldekoa

ALDEKOA ETA ITURRARAN BEKOA BASERRIAK. Tipología eta kronologia ezberdinetako eskualdeko Iaborantza etxe tipikoen adibide nabarmenak dira. Zenbait kasutan euskeraz egindako XVIII. eta XIX. mendeetako eskaintza inskripzioak dituzte etxe biek, benetan apartekogertaera. Aipatzekoa da, udalerri osoan, hain espazio txikian bildurik dagoen go-mailako arkitektura kalitatezko baserri multzoa, non ataburudun arkupeak dituzten egurrezko bilbapendunak nagusi diren.

IDARRETA BASERRIA. 1.754an berreraikitako Iaukizuzen formako oinaldea duen baserri barrokoa da. Zutabedun arku hikoitz batek jasotzen du, harlandu ederrak ditu eta gurutze bat inskribaturik daramaten irudi biluztuen multzo bat erliebean. Esaldi eta goiburuen edukinak garai hartako adierazgarri dira: Ardatzaren gainean ondorengoa irakur dezakegu: "EGUITEN BADOC BIERRA JANGODOC OGIA" (Lana egiten baduk, jango duk ogia) eta basati batzuek eutsitako armarri baten:" OBRA HAVE EGUIN EBA JUANE COSCORRAZA ETA YBARRETACOC" (Obra hau Juan Koskorraza eta Ibarretak egin zuen).

Baita ere aipagarria da Lea ibaia eta bere ibaiadarren inguruetan garai batean izandako errota kopurua, nahiz eta gaur egun hondakin gutxi batzuk baino ez geratu.

Urregarai-Bedartzandi. Senderismoa gustoko dutenek, Elexalde-ko herrigunetik Urregarai-Bedartzandi-ko parkera joateko aukera dute, bai Aulesti eta bai Markinarantz doan porlanezko bidetik abiatuz. Goierriko auzoraheltzean, mendian barneratu beharra dago Belartzandiren gailurreraino iritsi arte, marra zuriz adierazitako bide-zidor batetik zehar.

Non jan eta non lo egin

Beraien kalitatea dela eta. Oletako auzoan dauden jatetxeak eskualde guztian dira ospetsuak . Ikus giga honetan zerbitzu atala.

Itzuli

Paseatuz itsasorantz

Lekuak				;
LEKEITIOKO ibilbideen liburuxka

IBILBIDEA 4.-  Aurreko alditan bezala, Gamarra enparantzatik irtengo gara eta Resurrección Maria Azkue kalea hartuko dugu, bertan 1862an sortutako Nautika Eskola Zaharra dago, eta San Jose eskola ere, gaur egun Eusebio Erkiaga Kultur Etxea.

Nautikako Eskola kontrako eta eskola ondoan, San José edo (Konpannia) eliza, barrokoa, 1688 urtean dohaintzan Jesus Compainiari eta institutu honen egoitza, kanporatu arte XVIIIgarren mendean.

Apalloa kalea hartuko dugu, Resurrección María Azkue euskarologo oroitzapenezko plaka berreskuratuko dogu eta Pascual Abaroa etorbidean bukatuko dugu. Bertan, herrira kokatzen den beste ate bat zegoen, Apalloako atea. Aurrerantz begira dagoen bidegurutze aurrean, Kristo Piztuerako  Aitaren Ermita (Aitta Piela) ikus dezakezu. XVIIgarren mendekoa, beste umiliatzaile tipikoa. Aurreko bidegurutzera itzultzeko, Pascual Abaroa bidean jarraituko dugu.

Ezkerretan, Abaroa jauregia dago (antzinako Agustinen komentua), gustu neobarroko frantseseko jauregi bat, erromantizatutako lorategiz inguratuta. 1891. urtean eraiki zuten. Eskuinaldean Erdi Aroko beste harresi zati bat ikusi ahal izango duzu.

Merkatu plazan dagoen bidegurutzean, Santa Katalinako etorbidea hartuko dugu, eta Santa Katalina baseliza (Antzoriz-ko Baseliza) eta itsasargira eramango gaituena. XIVgarren mendeko eraikuntza da eta kanoi posizioetan defentsa-puntua ere izan zen.

Aldeetan Santa Katalinako haitzuloa dago, molusko bildumagileen historiaurreko aztarnak dituena. Gaur egun, publikoari itxita dago ikerketa-fasean.

Ibilbidearen amaieran, Maderas de Lekeitioko konpainia eta Eluntzeta baserria zeharkatzen duen errepidea hartuko dugu. Hona hemen Talaijara igotzen hasiko gara. Hemen ikusitako ikuspegia Matxitxako eta Donostia artean banatzen da.

Itzuli

portuko inguruan

Lekuak			;
LEKEITIOKO ibilbideen liburuxka

IBILBIDEA 3.-  Irteeran bezte alditan bezala, Gamarra enparantzatik, Gamarra kalea hartuko dugu. Aurrean, Udaletxea aurkituko dugu, Euskadiko Kontseiluko eraikin barroko tipikoa, XVIIIgarren mendekoa.

Ezkerretan, Oxangoiti jauregia dago, XVIIgarren mendekoa. XVIIgarren mendeko egurrezko ate eta egur tailatuaren bandoak nabarmentzen dituzte. Une honetan, Arranegi kalean sartuko gara, arrantza auzoa. Arranegi kalea auzoaren ardatza da, kale dotorea, erdi herrikoa, non beste kaleak elkartzen diren. Hemen dorre eta jauregi ugari ikusi ahal izango dituzu, batzuk nahiko desfiguratuta baina beste garaietatik ikuskizun interesgarriak.

Azpiri kalean, Uribarria etxe-jauregia dago, eta antzinako suaren aurkako harresia (XV mendekoa), hauso hau bitan zein banatzen zen.

Arranegi kalea Arranegiko zabalera iristen da, auzo osoaren laburpena. Plaza hau auzo honen amaiera zen eta hemen Upaetxea nabarmentzen du, bai bere ezkutuarengatik. XVIIgarren mendekoa, beirudien eta balkoi tailatuen araberagatik. Hemen zegoen herriko beste ate bat. Hortik aurrera, Arranegi auzoa edo Ezpeleta kalea, San Pedro Arrantzaleen Elkartea daude, XIXgarren mendearen hasieratik, eraikin neoklasiko monumentala. Geroago, San Pedro-ren irudia aurkituko dugu XIXgarren mendearen amaieran mugitu zen, Arranegin zegoen herriko atetik.

Ezpeleta kalean jarraituz, urmaelean eta itsaslabarretan bukatuko dugu, San Juan baseliza dago XVIIIgarren mendekoa. Ermita hau bigarren eraikuntza da, lehenengoa, lurralde batean, itsasora erortzi zen. Baseliza hau San Pedro koadrilarentzako topalekua eta artilleriako postuetarako defentsa gunea izan zen. Lekeitioko kostalde osoa estaltzen duen ikuspegia.

Itzuli ahal izateko, portuko bidez egin dezakegu. Ibilbidearen ondoren, Isuntzako hondartzaraino iristeko proposatzen dogu, eta hortik, marea txikian, San Nikolas edo Garraitzeko uhartera.

Itzuli

Lekeitio-tik zerura

Lekuak				;
LEKEITIOKO ibilbideen liburuxka

IBILBIDEA 2.- Gamarra enparantza eta Abaroa kalean jarraituz, Santa Maria Udalaren Basilikara iritsiko gara. Eraikin gotiko berantiarra, XVgarren mendean, amaieran, amaitua. Bisita bat merezi du bere estalkia eta bere garapen horogikoa, gargolioak, orratzak ... eta merezi du barnealdea bisitatzea, non aldare nagusia nabarmentzen baita, Cavaille-Coll organoa, harmonium, Magdalena irudia, laudak, nabarmentzen dira, etab...

Aldare nagusiko erretaula, gotikoa-flandestarra. XVIgarren mendekoa. Duela gutxi zaharberritu da. Bere dimentsio eta polikromia dela eta, Bizkaian garrantzitsuena da eta penintsulako garrantzitsuenetako bat, Sevillako eta Toledoko katedralak baino ez dabe gainditu.

Ate nagusitik irtenez, ezkerraldean Arostegiko jauregia dago, arkitektura neokantabriarreko adibide ederra. XIXgarren mendekoa.

Eusebio Erkiaga kaletik hilerria aterako dugu. Hemendik, eskuinean, Dendari kalean hasi zen Erdi Aroko horma-irudia. Horma honek Dominikarreko komentua mantentzen du eta Lumentza mendia hartzen duen altuera horretan, Dolorosaren irudi baten ondoren, Likona Dorre Zaharra ikus dezakegu, agian, herrian dagoen eraikinik zaharrena.

Bidegurutzean, ezkerretara eta bidexkak markatutako gurutze-bide, Lumentza mendiaren gailurrera iritsiko gara.

Erdibidean Lumentza haitzuloa dago, Historiaurreko aztarnak aurkitzen diren eta ikerketa-fasean dagoena, gaur egun jendearentzat itxita dago.

Mendiaren goialdetik, antzinako artilleriako gunea, Lekeitioko herri osoa ikus dezakezu: Zubietako jauregia, San Nikolas edo Garraitz uhartea, portua, hondartzak ...

Itzuli

Txoko isilak, txoko harroak

LEKUAK				;
LEKEITIOKO ibilbideen liburuxka

IBILBIDEA 1.- Ibilbide hau hasten dugu Berriotxoa kaletik igoz, Gerrikabeitia kalean amaitzen duena. Eskuz ezkerrekoa begiets dezakegu lehen eraikin berezia, Etxezabal; bere burdina-lanak interesgarriak dira. Gerrikabeitia kalea gurutzatuz, Santo Domingo kalean sartzen gara.

Eskuz ezkerrekoa Dominicas Amen komentua, 1368tan sortuta, elementu gotiko, barroko eta pizkundekoak dauzka. Aurrez aurre eta kale txiki batek komentutik bananduta dago Uriarte-ko jauregia. Estilo barrokoko eraikin honek Erdi Aroko dorrea biltzen du. Behean jauregi honekin, kalearekin elkartuta, Turpín, Pizkundeko estiloko, dorrea aurkitzen du.

Dendari kaleko pasealekuan jarraituko dugu, XVIII eta XIX, mendeetako etxeak, jende arruntak, dendak eta artisau-saltokietarako espazio gutxi duena. Eskuinera Beheko Kalea utziko dugu, Dendariaren antzeko eraikinekin, baina zaharragoak direnak.

Dendari kalea, Pascual Abaroa etorbidea bukatzen da, hain zuzen ere. Hemendik aurrera, ezkerretara eta erdi aroko harresiaren mihise bat, pasabide estuan hasten da.

Usotegi lorategiaren ondoan, Esperanza iturria da, neoklasikokoa, XIX mendekoa. Atea kalean dagoeneko gaude, Atea auzoan. Jarraian, eskolen aurrean, Atea azoka zaharra, gaur egun karratu bat, Kristo Atariaren guruztokia, leku horretan hegoalderantz bizi ziren parrokiakoen hilobietan leku atseginean.

Guruztoki honen atzean Zubietako jauregiaren sarrerako atea sartzen da XVIIIgarren mendekoa. Errepidearen beste aldetik, Mandaska izenez ezagutzen den iturri da, barrokoa, 1726an eraiki zuten.

Puntu honetan, ibilbidea Arropaineraino jarraitu ahal izango da, Magdalenako baseliza dago, itsasadarraren ondoan, meatzaritza itsasontzi zaharraren antzinako zaharrena XVIIIgarren mendekoa.

Itzuli

Lekeition Ibilbideak

IBILBIDEA 1.- Ibilbide hau hasten dugu Berriotxoa kaletik igoz, Gerrikabeitia kalean amaitzen duena. Eskuz ezkerrekoa begiets dezakegu lehen eraikin berezia, Etxezabal; bere burdina-lanak interesgarriak dira. Gerrikabeitia kalea gurutzatuz, Santo Domingo kalean sartzen gara..

Eskuz ezkerrekoa Dominicas Amen komentua, 1368tan sortuta, elementu gotiko, barroko eta pizkundekoak dauzka. Aurrez aurre eta kale txiki batek komentutik bananduta dago Uriarte-ko jauregia. Estilo barrokoko eraikin honek Erdi Aroko dorrea biltzen du. Behean jauregi honekin, kalearekin elkartuta, Turpín, Pizkundeko estiloko, dorrea aurkitzen du.

Dendari kaleko pasealekuan jarraituko dugu, XVIII eta XIX, mendeetako etxeak, jende arruntak, dendak eta artisau-saltokietarako espazio gutxi duena. Eskuinera Beheko Kalea utziko dugu, Dendariaren antzeko eraikinekin, baina zaharragoak direnak.

Dendari kalea, Pascual Abaroa etorbidea bukatzen da, hain zuzen ere. Hemendik aurrera, ezkerretara eta erdi aroko harresiaren mihise bat, pasabide estuan hasten da.

Usotegi lorategiaren ondoan, Esperanza iturria da, neoklasikokoa, XIX mendekoa. Atea kalean dagoeneko gaude, Atea auzoan. Jarraian, eskolen aurrean, Atea azoka zaharra, gaur egun karratu bat, Kristo Atariaren guruztokia, leku horretan hegoalderantz bizi ziren parrokiakoen hilobietan leku atseginean.

Guruztoki honen atzean Zubietako jauregiaren sarrerako atea sartzen da XVIII mendekoa. Errepidearen beste aldetik, Mandaska izenez ezagutzen den iturri da, barrokoa, 1726an eraiki zuten.

Puntu honetan, ibilbidea Arropaineraino jarraitu ahal izango da, Magdalenako ermita dago, itsasadarraren ondoan, meatzaritza itsasontzi zaharraren antzinako zaharrena XVIIIgarren mendekoa.

IBILBIDEAREN PLANOA 1

IBILBIDEA 2.- Gamarra enparantza eta Abaroa kalean jarraituz, Santa Maria Udalaren Basilikara iritsiko gara. Eraikin gotiko berantiarra, XVgarren mendean, amaieran, amaitua. Bisita bat merezi du bere estalkia eta bere garapen horogikoa, gargolioak, orratzak ... eta merezi du barnealdea bisitatzea, non aldare nagusia nabarmentzen baita, Cavaille-Coll organoa, harmonium, Magdalena irudia, laudak, nabarmentzen dira, etab...

Aldare nagusiko erretaula, gotikoa-flandestarra. XVIgarren mendekoa. Duela gutxi zaharberritu da. Bere dimentsio eta polikromia dela eta, Bizkaian garrantzitsuena da eta penintsulako garrantzitsuenetako bat, Sevillako eta Toledoko katedralak baino ez dabe gainditu.

Ate nagusitik irtenez, ezkerraldean Arostegiko jauregia dago, arkitektura neokantabriarreko adibide ederra. XIXgarren mendekoa.

Eusebio Erkiaga kaletik hilerria aterako dugu. Hemendik, eskuinean, Dendari kalean hasi zen Erdi Aroko horma-irudia. Horma honek Dominikarreko komentua mantentzen du eta Lumentza mendia hartzen duen altuera horretan, Dolorosaren irudi baten ondoren, Likona Dorre Zaharra ikus dezakegu, agian, herrian dagoen eraikinik zaharrena.

Bidegurutzean, ezkerretara eta bidexkak markatutako gurutze-bide, Lumentza mendiaren gailurrera iritsiko gara.

Erdibidean Lumentza haitzuloa dago, Historiaurreko aztarnak aurkitzen diren eta ikerketa-fasean dagoena, gaur egun jendearentzat itxita dago.

Mendiaren goialdetik, antzinako artilleriako gunea, Lekeitioko herri osoa ikus dezakezu: Zubietako jauregia, San Nikolas edo Garraitz uhartea, portua, hondartzak ...

IBILBIDEAREN PLANOA 2

IBILBIDEA 3.- Irteeran bezte alditan bezala, Gamarra enparantzatik, Gamarra kalea hartuko dugu. Aurrean, Udaletxea aurkituko dugu, Euskadiko Kontseiluko eraikin barroko tipikoa, XVIIIgarren mendekoa.

Ezkerretan, Oxangoiti jauregia dago, XVIIgarren mendekoa. XVIIgarren mendeko egurrezko ate eta egur tailatuaren bandoak nabarmentzen dituzte. Une honetan, Arranegi kalean sartuko gara, arrantza auzoa. Arranegi kalea auzoaren ardatza da, kale dotorea, erdi herrikoa, non beste kaleak elkartzen diren. Hemen dorre eta jauregi ugari ikusi ahal izango dituzu, batzuk nahiko desfiguratuta baina beste garaietatik ikuskizun interesgarriak.

Azpiri kalean, Uribarria etxe-jauregia dago, eta antzinako suaren aurkako harresia (XV mendekoa), hauso hau bitan zein banatzen zen.

Arranegi kalea Arranegiko zabalera iristen da, auzo osoaren laburpena. Plaza hau auzo honen amaiera zen eta hemen Upaetxea nabarmentzen du, bai bere ezkutuarengatik. XVIIgarren mendekoa, beirudien eta balkoi tailatuen araberagatik. Hemen zegoen herriko beste ate bat. Hortik aurrera, Arranegi auzoa edo Ezpeleta kalea, San Pedro Arrantzaleen Elkartea daude, XIXgarren mendearen hasieratik, eraikin neoklasiko monumentala. Geroago, San Pedro-ren irudia aurkituko dugu XIXgarren mendearen amaieran mugitu zen, Arranegin zegoen herriko atetik.

Ezpeleta kalean jarraituz, urmaelean eta itsaslabarretan bukatuko dugu, San Juan baseliza dago XVIIIgarren mendekoa. Ermita hau bigarren eraikuntza da, lehenengoa, lurralde batean, itsasora erortzi zen. Ermita hau San Pedro koadrilarentzako topalekua eta artilleriako postuetarako defentsa gunea izan zen. Lekeitioko kostalde osoa estaltzen duen ikuspegia.

Itzuli ahal izateko, portuko bidez egin dezakegu. Ibilbidearen ondoren, Isuntzako hondartzaraino iristeko proposatzen dogu, eta hortik, marea txikian, San Nikolas edo Garraitzeko uhartera .

IBILBIDEAREN PLANOA 3

IBILBIDEA 4.- Aurreko alditan bezala, Gamarra enparantzatik irtengo gara eta Resurrección Maria Azkue kalea hartuko dugu, bertan 1862an sortutako Nautika Eskola Zaharra dago, eta San Jose eskola ere, gaur egun Eusebio Erkiaga Kultur Etxea.

Nautikako Eskola kontrako eta eskola ondoan, San José edo (Konpannia) eliza, barrokoa, 1688 urtean dohaintzan Jesus Compainiari eta institutu honen egoitza, kanporatu arte XVIIIgarren mendean.

Apalloa kalea hartuko dugu, Resurrección María Azkue euskarologo oroitzapenezko plaka berreskuratuko dogu eta Pascual Abaroa etorbidean bukatuko dugu. Bertan, herrira kokatzen den beste ate bat zegoen, Apalloako atea. Aurrerantz begira dagoen bidegurutze aurrean, Kristo Piztuerako  Aitaren Ermita (Aitta Piela) ikus dezakezu. XVIIgarren mendekoa, beste umiliatzaile tipikoa. Aurreko bidegurutzera itzultzeko, Pascual Abaroa bidean jarraituko dugu.

Ezkerretan, Abaroa jauregia dago (antzinako Agustinen komentua), gustu neobarroko frantseseko jauregi bat, erromantizatutako lorategiz inguratuta. 1891. urtean eraiki zuten. Eskuinaldean Erdi Aroko beste harresi zati bat ikusi ahal izango duzu.

Merkatu plazan dagoen bidegurutzean, Santa Katalinako etorbidea hartuko dugu, eta Santa Katalina baseliza (Antzoriz-ko Baseliza) eta itsasargira eramango gaituena. XIVgarren mendeko eraikuntza da eta kanoi posizioetan defentsa-puntua ere izan zen.

Aldeetan Santa Katalinako haitzuloa dago, molusko bildumagileen historiaurreko aztarnak dituena. Gaur egun, publikoari itxita dago ikerketa-fasean.

Ibilbidearen amaieran, Maderas de Lekeitioko konpainia eta Eluntzeta baserria zeharkatzen duen errepidea hartuko dugu. Hona hemen Talaijara igotzen hasiko gara. Hemen ikusitako ikuspegia Matxitxako eta Donostia artean banatzen da.

IBILBIDEAREN PLANOA 4

- INTERESEKO WEB-HELBIDEAK -

• LEKEITIO
  
  • Informazioa:
    • Isuntza hondartza. Informazioa, eguraldia ...
    • Lekeitioko KZgunea. Munitibar, Aulesti, Mendexa eta Amorotoko Informazio orokorra.
      
      
  • Taldeak:
    • Lekeitioko Isuntza Arraun Elkartea. Historia eta Argazkiak.
    • Lekeitioko Eskola Publikoa. Lekeitio-ko herri-eskola, umeak eta lehen mailakoa.
    • Lekeitioko Euskal Zinema Bilera. 1978an jaiota. Zinemaldia eta Euskarazko Bideoa.
    • Lekeitioko Kale-Antzerki Jaialdia. Kale-Antzerkiko Nazioarteko Jaialdia.
    • Lekeitioko Udaltzaingoa. Lekeitio-ko Udala.
    • Txapelpunk musika taldea.
    • Lekeitioko Futbol Taldea Larrotegui-ko Zelaiko, Lekeitio-ko Futbol Taldea.
    • Tximista  Atletismo-Taldea.
  • Hotelak eta Tabernak:
    • Leagi Kanpina.
  • Batzuk:
    • Lekeitio, nire herria. 1995etik, Lekeitio-ren gaineko lehen weba.
    • Ugutz Txopitearen horria. Web sobre Lekeitio, totalmente en Euskera, desde 1996.
    • Buber. Blas Pedro Urberuagaren Website.
    • Lekitxoko Zeruak Xabier Gezuraga Jauregiren Website.

• NEKAZAL TURISMOA:
  • Lea-artibai Eskualdea. Comarca de Lea-Artibai.
  • Lea Ibarra. Munitibar, Aulesti, Mendexa eta Amorotoko Informazio.
    
    
• ERAKUNDE OFIZIALAK:
  • Gobierno Euskadi (Orrialde Ofiziala).
  • Diputación Foral Araba-Alava (Orrialde Ofiziala).
  • Diputación Foral Bizkaia (Orrialde Ofiziala).
  • Diputación Foral Gipuzkoa (Orrialde Ofiziala).
  • Gobierno Nafarroa (Orrialde Ofiziala).
  • El tiempo en Lekeitio

Lekeitio-ko PLANOA

ezkutuaren gainean klikatu

Itzuli